Levenstestament

Wat kunt u regelen voor de situatie dat u niet meer handelingsbekwaam bent?

Algehele notariële volmacht ofwel levenstestament

U kunt iemand anders een volmacht geven om voor u te handelen wanneer u dat zelf niet meer kunt. Dit noemen we een algehele notariële volmacht ofwel levenstestament. Door het opstellen hiervan machtigt u iemand anders om alles wat u altijd zelf doet, voor u te doen wanneer u dat zelf niet meer kunt.

Dat gaat bijvoorbeeld om het bijhouden van uw financiële zaken; bijvoorbeeld het betalen van rekeningen, maar ook praten met uw arts of artsen over uw medische behandeling. Ook kan de gevolmachtigde uw huis verkopen wanneer u daar zelf niet meer in kunt blijven wonen.

De algehele notariële volmacht strekt dus ver en deze geeft u af in het vertrouwen dat de gevolmachtigde hiervan geen misbruik maakt. U kunt zelf bepalen wie u tot uw gevolmachtigde benoemt. Echtgenoten geven elkaar volmacht en wanneer zij beiden niet meer zouden kunnen handelen, ook alvast aan hun kind of kinderen samen.

De rol, verantwoordelijkheden en taken van de gevolmachtigde komen overeen met die van de executeur na overlijden.

Wanneer u een dergelijke volmacht aan iemand anders geeft, dan moet deze bij notariële akte opgemaakt worden.

U heeft wellicht ook een volmacht gegeven aan iemand om voor u geld van uw rekening te halen. Deze bankvolmacht is beperkt tot een bepaalde bankrekening of bankrekeningen en het verschil met de algehele notariële volmacht is dat deze niet vervalt wanneer u handelingsonbekwaam bent geworden. De bankvolmacht vervalt wel.

De algehele notariële volmacht is een standaard akte, immers deze moet doen waarvoor deze is gemaakt en dat is iemand anders machtigen om voor u te handelen. Dit is voor iedereen hetzelfde en daarom dus standaard.

Wensen met betrekking tot medisch handelen = wilsverklaring

U kunt deze algehele notariële volmacht uitbreiden met uw wensen over medisch handelen en eventueel een euthanasie verklaring, ofwel de zogenaamde wilsverklaring. Wordt dit gedaan dan noemt men dit ook wel een levenstestament. Het levenstestament is dus een algehele notariële volmacht + een wilsverklaring.

Uw wensen met betrekking tot medisch handelen en de euthanasieverklaring, dus de wilsverklaring, hoeft niet bij notariële akte vastgelegd te worden. Deze is even rechtsgeldig wanneer u deze zelf op papier vastlegt en ondertekent. Het voordeel daarvan is, dat wanneer uw wensen veranderen, u deze zelf kunt aanpassen en u hiervoor niet naar de notaris hoeft.

Wat heel erg belangrijk is het opstellen van uw wensen met betrekking tot medisch handelen en de euthanasieverklaring (de wilsverklaring) met uw huisarts te bespreken. Dat is veel belangrijker dan het vastleggen daarvan in een notariële akte. Uw huisarts zal deze wensen aan uw medisch dossier toevoegen, zodat bekend is wat uw wensen zijn. Het op deze manier vastleggen van uw medische wensen maakt deze niet minder rechtsgeldig dan wanneer deze in een notariële akte worden opgenomen.

Hierna geef ik aan wat u kunt vastleggen in de wilsverklaring.

Wilsverklaring: hoe en wat

Hierna geef ik aan wat u kunt vastleggen in de wilsverklaring. Daarbij geef ik ook verwijzingen naar bepaalde websites waarop u meer informatie kunt lezen. Het is namelijk erg belangrijk dat u zelf voldoende over dit onderwerp leest, zodat u niet alleen een weloverwogen beslissing kunt nemen over wat u wilt vastleggen en hoever u hierin wilt gaan, maar ook dat u goed voorbereid bent op de afspraak met de huisarts hierover. Vaak geeft de huisarts aan om hiervoor een dubbele afspraak te laten inplannen.

Op de site van de Overheid en van de NVVE is veel informatie te vinden, maar geen voorbeeld van een wilsverklaring; er wordt steeds verwezen naar uw huisarts. Op de site van de NVVE kunt u, wanneer u lid wordt, een model wilsverklaring downloaden en ook hulp krijgen bij het invullen van uw eigen wilsverklaring. Ik adviseer u echter om eerst met uw huisarts af te spreken en met hem of haar te overleggen in hoeverre hij of zij u deze formulieren kan verstrekken en met u kan invullen.

Hierna heb ik voor u de algemene informatie overgenomen van de site van thuisarts over het vastleggen van uw wensen met betrekking tot medisch handelen:

U kunt de volgende verklaringen maken:

  • Een verklaring voor iemand die over u beslist als u dat zelf niet meer kunt: uw vertegenwoordiger;
  • Een wilsverklaring waarin staat wat voor behandelingen u wel, of juist niet wilt aan het einde van uw leven.
  • Een niet-reanimeerverklaring waarin staat dat u bij een hartstilstand niet meer gereanimeerd wilt worden.
  • Een euthanasieverklaring.
  • Een donorformulier waarin staat dat u na uw overlijden organen of weefsel wilt afstaan.

Uw wensen voor uw levenseinde op papier

Nadat u met uw huisarts heeft gesproken over het levenseinde kunt u een stap verder gaan: verklaringen opschrijven op papier, zoals een wilsverklaring, een verklaring voor een vertegenwoordiger of een euthanasieverklaring.

  • Een verklaring voor uw vertegenwoordiger. Een vertegenwoordiger is iemand die medische beslissingen over u neemt als u dat zelf niet meer kunt. U kunt op papier zetten wie uw vertegenwoordiger is. Vertel uw arts daarover. En geef uw arts een kopie van dit papier. Geef de arts ook het adres en telefoonnummer van uw vertegenwoordiger.
  • Uw wilsverklaring. In een wilsverklaring schrijft u op wat voor behandelingen u wel, of juist niet wilt aan het einde van uw leven. Bespreek dit goed met uw arts.
  • Een niet-reanimeerverklaring. In deze verklaring geeft u aan dat u bij een hartstilstand niet meer gereanimeerd wilt worden. Met reanimeren bedoelen we hartmassage door drukken op uw borst en beademen.
  • Een euthanasieverklaring. Maak afspraken met uw arts over eventuele euthanasie bij ondraaglijk uitzichtloos lijden.
  • U kunt in het Donorregister laten registreren of u na uw overlijden organen of weefsel wilt afstaan. Hiervoor moet u online of op papier een donorformulier invullen.

Uw arts voegt uw verklaringen toe aan uw dossier. Hij/zij zorgt ervoor dat ze op tijd bij de juiste persoon terechtkomen als u naar een ziekenhuis, verpleeghuis of hospice gaat.

Meestal is één gesprek niet genoeg om uw vragen, wensen en verwachtingen over de laatste periode van uw leven te bespreken. Maak daarom nieuwe afspraken met uw arts om verder te praten.

Wilsverklaring

U kunt zelf een wilsverklaring maken. Dat mag in uw eigen woorden. Eventuele taalfouten zijn niet erg. Zorg dat uw naam, handtekening en datum eronder staan. U vindt hieronder een voorbeeld.

Eventueel kunt u ook een standaardwilsverklaring gebruiken:

Als u niet gereanimeerd wilt worden als u een hartstilstand krijgt:

Ook als u een euthanasieverzoek wilt vastleggen, mag dat in uw eigen woorden.

Een euthanasieverzoek

In een euthanasieverzoek staat waarom u euthanasie wil. U kunt een euthanasieverzoek zelf schrijven of een voorgedrukte verklaring gebruiken. In een euthanasieverzoek staat:

  • hoe u aankijkt tegen een waardige en menselijke einde van uw leven,
  • waarom u vindt dat u ondraaglijk lijdt,
  • op welk moment u vindt dat het leven klaar is,
  • waarom u geen leefbare toekomst meer ziet, waarom uw leven uitzichtloos is,
  • in hoeverre pijn, zwakte en de vele zorg die u nodig heeft uw verdere leven voor u onleefbaar maken.

Het hoeft geen uitgebreide of ingewikkelde verklaring te zijn. Ook taalfouten zijn helemaal niet erg. Het gaat erom dat de verklaring duidelijk van u is en bij u past.

Een euthanasieverzoek hoeft u niet per se op te schrijven. Een gesprek en goede afspraken met uw huisarts kunnen genoeg zijn. Uw huisarts zal, op uw verzoek, duidelijk in uw dossier opschrijven dat u euthanasie wilt.

Praat altijd met uw huisarts over uw euthanasieverzoek. Alleen opsturen of afgeven kan later leiden tot misverstanden. Als uw huisarts bij u euthanasie moet doen, is het ook voor haar/hem heel belangrijk dat het van tevoren goed met u is besproken.

Een voorbeeld vindt u hieronder.

Meer informatie over zorg en ondersteuning in de laatste levensfase

Hier vindt u meer informatie over zorg en ondersteuning in de laatste fase van het leven:

Deze tekst is onder andere gebaseerd op de brochure Spreek op tijd over uw levenseinde van de KNMG, en op de Richtlijn Levensbeëindiging op verzoek bij patiënten met een psychische stoornis.

Scroll naar boven